Πριν από την είσοδο της Ελλάδας στην εποχή των μνημονίων, τον Μάιο του 2010, η Eurobank μέσω του τότε επικεφαλής οικονομολόγου της Γκίκα Χαρδούβελη, είχε φέρει στην Αθήνα για να δώσει μια διάλεξη τον Kenneth Rogoff, καθηγητή οικονομικών στο Χάρβαρντ. Στη διάλεξη που έδωσε ο Rogoff είχε κάνει δυσάρεστες επισημάνσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας με αποτέλεσμα κάποια υψηλόβαθμα στελέχη της τράπεζας να δυσφορήσουν. Τον πληρώνουμε να έλθει και μας χαλάει την εικόνα, τόνιζαν ιδιωτικά.
Πριν λίγα χρόνια, ο Rogoff αναφέρθηκε στον κυρίαρχο ρόλο του δολαρίου στο παγκόσμιο εμπορικό και χρηματοοικονομικό σύστημα και την δυνητική υπονόμευσή του από του ψηφιακό κινεζικό νόμισμα που λανσαρίσθηκε πρόσφατα στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Κίνας. Σ’ εκείνο το άρθρο του, ο Kenneth Rogoff είχε επισημάνει την μεγάλη δύναμη που έχουν οι αμερικανικές κανονιστικές αρχές. Τόσο στο εσωτερικό όσο και σε ξένες χρηματοοικονομικές εταιρείες που χρειάζονται να έχουν πρόσβαση στις αγορές του δολαρίου. Η Ευρώπη το είχε κατανοήσει από πρώτο χέρι όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στο Ιράν και οι ευρωπαϊκές τράπεζες αναγκάσθηκαν να συμμορφωθούν με τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν. Με άλλα λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες εργαλειοποίησαν το δολάριο για να επιτύχουν τον γεωπολιτικό στόχο τους.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται για 3η εβδομάδα και τις αρχικές εκτιμήσεις για περίπατο των ρωσικών δυνάμεων να μην επιβεβαιώνονται, ο ρόλος του δολαρίου στην επιβολή των οικονομικών κυρώσεων από πολλές χώρες έρχεται στο προσκήνιο. Μερικές από τις τελευταίες ίσως δεν συμμετείχαν στις αυστηρές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας αν δεν κινδύνευαν με αποκλεισμό από τις δολαριακές αγορές.
Οι ΗΠΑ απέδειξαν ακόμη μια φορά ότι μπορούν να εργαλειοποιήσουν το δολάριο για να επιτύχουν τους γεωπολιτικούς στόχους τους, εκμεταλλευόμενες το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου, π.χ. πετρέλαιο, γίνεται σε δολάρια. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές ξένες εταιρείες που έκαναν μπίζνες με την Ρωσία πριν από την εισβολή στην Ουκρανία προτιμούν να μην στέλνουν πλοία σε ρωσικά λιμάνια για να φορτώσουν εμπόρευμα. Κι αυτό παρότι το εμπόρευμα δεν υπόκειται σε κυρώσεις. Όλες αυτές οι εταιρείες φοβούνται τις κατασχέσεις πλοίων, εμπορευμάτων αν πάνε σε ρωσικά λιμάνια, άλλοτε δεν βρίσκουν πλοία και άλλοτε δεν θέλουν να μπλέξουν με τις πληρωμές λόγω SWIFT.
Φυσικά, η πετυχημένη εργαλειοποίηση του δολαρίου προϋποθέτει τη συνεργασία κι άλλων κρατών. Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται το δεύτερο μυστικό. Οι ΗΠΑ κατόρθωσαν να έχουν στο πλευρό τους πολλές χώρες που συνεργάζονται στην απομόνωση της Ρωσίας. Αν η υπερδύναμη μαζί με το δολάριο μπορέσει να επιβάλλει την διακοπή ή τον περιορισμό των ρωσικών εξαγωγών ενέργειας και άλλων πρώτων υλών, η Ρωσία θα γονατίσει οικονομικά ότι κι αν έχει κάνει στο πεδίο των μαχών.
Είναι λοιπόν σημαντικό να επισημανθεί η σημασία του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος στην επίτευξη των γεωπολιτικών στόχων των ΗΠΑ.
