Δεν συναντά κανείς τη λέξη ύφεση στη διεθνή βιβλιογραφία πριν από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ισχυρίζονται παλιοί οικονομολόγοι. Όμως, συναντά κανείς τη λέξη οικονομική ύφεση πιο συχνά μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. «(Η οικονομία) είναι σε ύφεση όταν ο γείτονάς σου χάνει τη δουλειά του. Είναι σε μεγάλη ύφεση (depression) όταν χάνεις τη δική σου» είχε πει κάποτε ο Χάρι Τρούμαν, ο 33ος πρόεδρος των ΗΠΑ.
Μέχρι το 2000, οι υφέσεις συνδέονταν συνήθως στις ανεπτυγμένες οικονομίες με τον βιομηχανικό κύκλο. Οι υφέσεις γίνονταν όλο και πιο ήπιες όσο η επίπτωση της βιομηχανίας στην οικονομία υποχωρούσε. Οι υπηρεσίες κέρδιζαν συνεχώς έδαφος στις ανεπτυγμένες χώρες και πλέον είναι κυρίαρχες παρά τις επιμέρους διαφορές.
Η Μεγάλη Ύφεση του 2007-2008 ήταν κυρίως απόρροια της χρηματοοικονομικής υπερβολής. Η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε περισσότερο τις υπηρεσίες ενώ η ανάκαμψη συνοδεύτηκε από την άνοδο των τιμών της ενέργειας και τη συμφόρηση στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό.
Η αρχική αντίδραση των κεντρικών τραπεζών απέναντι στο φαινόμενο που το χαρακτήρισαν παροδικό αποδείχθηκε λανθασμένη. Η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία ήλθε να επιδεινώσει την κατάσταση, διαταράσσοντας τις εφοδιαστικές αλυσίδες, από το σιτάρι μέχρι τον χαλκό και το νικέλιο. Η εντύπωση ότι ο πληθωρισμός έχει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά εδραιώθηκε και αποτυπώθηκε στην αύξηση των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων ομολόγων.
Η αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης από τη Fed, την Τράπεζα της Αγγλίας και η αντίστροφη μέτρηση για την ποσοτική χαλάρωση (QE) από τη Fed και την ΕΚΤ σηματοδοτούν αλλαγή πολιτικής που θα έχει συνέπειες. Κυρίως για τις επιχειρήσεις που κατάφεραν να επιπλέουν παρά τα υψηλά χρέη τα προηγούμενα χρόνια.
Με την πολιτική των πολύ χαμηλών έως αρνητικών επιτοκίων της τελευταίας 10ετίας, η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου ξέχασε ένα βασικό συστατικό του αποκαλούμενου καπιταλιστικού συστήματος. Αυτό που ο Τζόζεφ Σουμπέτερ τη δεκαετία του 1950 είχε χαρακτηρίσει «δημιουργική καταστροφή». Καθώς οι οικονομίες αναπτύσσονται, οι παλιοί μέθοδοι δίνουν τη θέση τους σε νέες, που είναι πιο καινοτόμες. Τα αυτοκίνητα δεν θα μπορούσαν να δείξουν τις δυνατότητές τους όσο τα άλογα κυκλοφορούσαν ακόμη στους δρόμους. Οι ιδιοκτήτες των αλόγων αντέδρασαν, καθυστερώντας τη μετάβαση, αλλά δεν μπόρεσαν να τη σταματήσουν. Ήταν ένα παράδειγμα δημιουργικής καταστροφής.
Τα πολύ χαμηλά επιτόκια επέτρεψαν σε υπερχρεωμένες επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να προσφέρουν κάτι καινούργιο να επιζήσουν, αναχρηματοδοτώντας τα δάνειά τους με χαμηλά επιτόκια. Όμως, η άνοδος του κόστους του χρήματος θα αρχίσει να οδηγεί σταδιακά όλο και περισσότερες τέτοιες εταιρείες-ζόμπι στη χρεοκοπία. Δεν θα είναι ευχάριστο για τους ιδιοκτήτες και τους εργαζόμενους σε αυτές αλλά η λογική υπαγορεύει πως πάμε προς τα εκεί. Με τον πληθωρισμό να επιμένει, οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να σφυρίζουν αδιάφορα. Οι δε αγορές σπεύδουν ήδη να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα, οδηγώντας τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων σε υψηλότερα επίπεδα. Η ζωή των εταιρειών-ζόμπι θα γίνει αφόρητη. Ακόμη κι αν οι οικονομίες δεν μπουν σε ύφεση. Μοιάζει για την αρχή του τέλους.
Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.
