Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Το πρωί της 27ης Δεκεμβρίου 1979, όταν τα Σοβιετικά στρατεύματα προσγειώνονταν στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας του Αφγανιστάν, Καμπούλ, κάποιοι Αφγανοί ανώτατοι αξιωματούχοι, που ήταν αντίθετοι στη Μόσχα, έχαναν τη ζωή τους δηλητηριασμένοι.
Την ιστορία διηγείται ο Βιεννέζος ιστορικός, Τόμας Ρίγκλερ, ειδικός στα θέματα των μυστικών υπηρεσιών. Οπως λέει ο Ρίγκλερ, ένας πράκτορας της KGB είχε μπει λαθραία στο προεδρικό μέγαρο μεταμφιεσμένος σε μάγειρα και έριξε δηλητηριώδη σκευάσματα στο πρωινό αυτών των κυβερνητικών στελεχών.
Πράκτορες της KGB είχαν επίσης διεισδύσει σε άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες, παρέχοντας στις ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις σημαντικές πληροφορίες για την εκδήλωση της εισβολής στο Αφγανιστάν. Μιας αιματηρής επιχείρησης που κράτησε 10 χρόνια και ήταν μία από τις αιτίες που οδήγησαν στην κατάρρευση της πρώην ΕΣΣΔ. Ο Ρίγκλερ υποστηρίζει ακόμη ότι το 1968, Σοβιετικοί πράκτορες είχαν διεισδύσει και ήλεγχαν τα σημαντικότερα κυβερνητικά γραφεία στην Τσεχοσλοβακία, πολύ πριν εισβάλουν τα τανκς για να καταστείλουν την λεγόμενη «Ανοιξη της Πράγας»
Μήπως έγιναν ανάλογες «προετοιμασίες» των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στο Κίεβο, πριν ξεκινήσει η επίθεση της Μόσχας; Αυτό υποστηρίζουν τουλάχιστον, κάποιες δυτικές μυστικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με έκθεση του βρετανικού ερευνητικού ινστιτούτου Royal United Services Institute (RUSI), περίπου 200 πράκτορες της FSB –διαδόχου της KGB- είχαν αναπτυχθεί στην Ουκρανία, την ώρα που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε θέσει σε συναγερμό τα στρατεύματά του, στα σύνορα. Είχαν επιφορτιστεί με το καθήκον του εντοπισμού μελών της ουκρανικής ηγεσίας, τη διεξαγωγή πράξεων δολιοφθοράς και την κατάληψη στρατηγικών θέσεων, προκειμένου να μπορέσουν οι χερσαίες δυνάμεις εισβολής να προχωρήσουν γρήγορα στο Κίεβο. «Είχαν στόχο να προετοιμάσουν τη σύλληψη ή την εξουδετέρωση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σύμφωνα με έκθεση του βρετανικού ερευνητικού ινστιτούτου.
«Σήμανση στόχων»
Ο Ρίγκλερ υποστηρίζει επίσης ότι στα καθήκοντα των πρακτόρων ήταν «η σήμανση σημαντικών στρατηγικών στόχων. «Το αναγνωριστικό έργο των μυστικών υπηρεσιών των Ρώσων χρησίμευσε για να εντοπίσουν σημαντικούς πολιτικούς παράγοντες και στόχους για βομβαρδιστικές επιδρομές», λέει ο αυστριακός ιστορικός. Λίγο μετά την έναρξη της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων, ο δήμαρχος του Κιέβου Βιτάλι Κλίτσκο είχε καλέσει μάλιστα τους κατοίκους να ενημερώσουν την αστυνομία για «σημάνσεις» σε στέγες κτιρίων και σε κάποιους κεντρικούς δρόμους.
Η Νάταλι Φόγκελ, στέλεχος του think tank της Πράγας,«European ValuesCenter for Security Policy», ισχυρίζεται επίσης ότι «Ρώσοι πράκτορες είχαν διεισδύσει στο παρελθόν στον ουκρανικό μηχανισμό ασφαλείας και τώρα αναλάμβαναν δράση. Σε κάθε περίπτωση, προσθέτει ο Ρίγκλερ, τα σχέδια αυτά δεν καρποφόρησαν, καθώς η αντίσταση των Ουκρανών στρατιωτών και του άμαχου πληθυσμού , αιφνιδίασε τα στρατεύματα του Πούτιν και επιβράδυνε την προέλασή τους. «Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες είχαν κάνει λάθος υπολογισμούς», εκτιμά ο Αυστριακός ιστορικός
Η δράση των Αμερικανών
Στην αντίπερα όχθη, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες δεν είχαν μείνει φυσικά άπραγες: Τουλάχιστον ένα μήνα πριν την ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου, ο διευθυντής της CIA , Γουίλιαμ Μπερνς είχε ξεκινήσει περιοδεία στην Ευρώπη για να προειδοποιήσει τους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών. Αρχικά μετέβη στο Κίεβο και συνάντησε τον πρόεδρο Ζελένσκι και στη συνέχεια ταξίδεψε στο Βερολίνο όπου έγινε δεκτός από τον ομοσπονδιακό καγκελάριο Όλαφ Σολτς , προειδοποιώντας ότι ο Πούτιν σχεδιάζει επίθεση στην Ουκρανία και ότι οι προετοιμασίες είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί. Ηταν μια ασυνήθιστη διαρροή πληροφοριών που σχεδόν κανείς δεν πίστευε. Σύμφωνα με τον Ρίγκλερ άλλωστε, ήταν απίθανο η Δύση να έχει πρόσβαση στον στενό κύκλο του Πούτιν μέσω ενός πληροφοριοδότη στο Κρεμλίνο. Για τη Δύση, ένας «προδότης» στη Μόσχα θα άξιζε το βάρος του σε χρυσό.
Ακόμη και σημαντικοί αναλυτές ήταν πεπεισμένοι μέχρι το τέλος ότι ο Πούτιν δεν θα έφτανε στο σημείο να επιτεθεί σε ολόκληρη την Ουκρανία. Ακόμη και η περιβόητη βρετανική μυστική υπηρεσία MI6 , αλλά και η γερμανική BND ,δεν είχαν εκτιμήσει ότι η Μόσχας θα προχωρούσε σε τόσο εκτεταμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Οταν ξεκίνησε η εισβολή μάλιστα, ο Μπρούνο Καλ, επικεφαλής της Γερμανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (BND) βρισκόταν στο Κίεβο για συνομιλίες. Χρειάστηκε να οργανωθεί μια δύσκολη και δαπανηρή επιχείρηση, για να απομακρυνθεί ο Μπρούνο Καλ σε ασφαλές μέρος από την Ουκρανία.
Οι μυστικές βάσεις
Πώς παρακολουθούν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες σήμερα την κατάσταση στην Ουκρανία; Μέσα από πολυάριθμα και καλά δικτυωμένα κέντρα :Πρώτον, μέσω ενός εξειδικευμένου οργανισμού που ονομάζεται «Κέντρο για την Ευρώπη και την Ευρασία» (Eemc) , με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Μάρλοου. Πρόκειται για μια υπηρεσία «κάλυψης», για τις επιχειρήσεις της CIA.
Δεύτερον, χάρη στην πολύ στενή συνεργασία μεταξύ των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών – CIA, NSA και Dia – με τις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες. Για παράδειγμα, η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας συνεργάζεται με την ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών Szru, ενώ η CIA συνεργάζεται στενά με την SBU.
Σημαντικό ρόλο παίζει και η Γαλλία, ιδίως ο όμιλος Thales, ο οποίος προμηθεύει συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, όπως αποκάλυψε ο ιστότοπος Disclose. Πολύ σημαντική είναι η συνεισφορά της αμερικανικής εταιρείας Silver Back 7.
Σύμφωνα με το Reuters επίσης, τόσο οι γαλλικές όσο και οι ουκρανικές υπηρεσίες κυβερνοκατασκοπίας -σε συνεργασία με την αμερικανική NSA- εξετάζουν τις περιπτώσεις κυβερνοεπιθέσεων. Στο πλαίσιο αυτό,σύμφωνα με το βρετανικό πρακτορείο, ο δορυφόρος που παρέχει τις συνδέσεις στο διαδίκτυο ανήκει σε αμερικανική εταιρεία, τη Viasat Inc, η οποία – σημειώνει το Reuters – συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.
Ένα δεύτερο μέτωπο συνεργασίας μεταξύ της Πολωνίας και των ευρωπαϊκών δυνάμεων, πραγματοποιείται μέσω της πολωνικής μυστικής υπηρεσίας, Agencja Wywiadu. Η Βαρσοβία διαθέτει ειδικά στρατόπεδα για την εκπαίδευση των ουκρανικών δυνάμεων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μόλις πριν από λίγες ημέρες η Ρωσία έστειλε ένα σαφές μήνυμα στην Πολωνία με μια πυραυλική επίθεση στην ουκρανική βάση Γιαβοριβ, που βρίσκεται μόλις 20 χιλιόμετρα από τα πολωνικά σύνορα.
